http://utusan.com.my/utusan/content.asp?y=2006&dt=0317&pub=Utusan_Malaysia&sec=Bicara_Agama&pg=ba_04.htm
IBNU Yunus, seorang Arab Mesir berketurunan Yemen adalah antara sarjana Islam yang mengukir nama dan mencipta kegemilangan dalam bidang astronomi dan matematik. Nama penuh beliau ialah Abu al-Hassan Ali ibn Abdur-Rahman ibn Ahmad ibn Yunus ibn Abdul A’la al-sadafi. Datuk beliau, Abdul-A’la adalah ulama terkenal. Ibnu Yunus lahir pada 348H/358M dan meninggal pada 399H/1009M. Hasil daripada hubungan rapat antara Ibnu Yunus dengan Kerajaan Fatimiah, Khalifah al-Aziz (386H/995M) telah meminta beliau menulis sebuah rajah penggerak cakerawala untuk kegunaan baginda sendiri. Begitu juga beliau kemudiannya telah diminta oleh khalifah yang sama untuk membina sebuah pusat kajian bintang di kota Kaherah. Selain ilmu falak, Ibn Yunus juga mempunyai kemahiran yang tinggi dalam bidang-bidang ilmu yang lain. Malahan beliau merupakan seorang yang kreatif dan penyair yang produktif. Antara hasil karya Ibnu Yunus yang terkenal hingga ke hari ini termasuklah al-Ziji al-Kabir. Beliau telah memperkenalkan satu penemuan yang baru iaitu berupa bandul (ayunan) yang digunakan untuk mengetahui detik-detik waktu dalam meneropong angkasa seperti bandul yang digunakan untuk jam dinding. Ibnu Yunus menemui bandul lebih awal berbanding Galileo Galilie (1564-1642M) iaitu kira-kira 600 tahun. Di Barat, bandul dikenali sebagai pendulum. Karyanya yang lain ialah Kitab al-Mikail yang membicarakan tentang kecondongan matahari manakala Kitab at-Ta’dil al-Muhkam mengetengahkan tentang gerhana matahari dan bulan. Di samping itu, beliau juga menulis beberapa huraian mengenai bayang-bayang, azimuth matahari dan ukuran solat yang merupakan sumbangan besar kepada ilmu pengetahuan. Dalam buku tersebut, beliau turut memperkatakan tentang teori-teori tentang perjalanan cakerawala oleh para sarjana yang terdahulu dan sezaman dengannya. Daripada pemerhatian di Jabal Muqattam, Ibnu Yunus berhasil menemukan rubu’ berlubang (Gunners quadrant) yang sering digunakan untuk mengukur gerak bintang. Akhir hayat Ibnu Yunus umumnya lebih masyhur lewat karya astronominya yang paling terkenal iaitu Az-Zij al-Kabir al- Hakimi atau Zij Ibnu Yunus yang mula dikarang pada 380H/990M. Kini buku tersebut lebih dikenali dengan judul Hakemite Astronomical Table. Buku tersebut yang mula dikarang pada 380H/990M disempurnakan menjelang saat-saat akhir hayatnya. Zij yang terdiri daripada empat jilid kemudian tersebar ke pelbagai penjuru dunia. Mutu kitab ini lebih tinggi dibanding karya Claudius Ptolemaios. Bahkan ia telah diterbitkan dalam berbagai bahasa. Penyelidikan yang dilakukan oleh Ibnu Yunus banyak dibahaskan S.Newcomb yang berminat pada penggunaan untuk menentukan nilai pemerhatian sekular dari bulan. Beliau turut memberi sumbangan kepada bidang trigonometri. Sebagai seorang ahli astronomi, Ibn Yunus turut mencipta kaedah-kaedah penting untuk mengira kepantasan waktu. Kaedah yang diperkenalkan banyak menjelaskan persoalan tentang pergerakan cakerawala. Malah, Ibnu Yunus adalah orang yang bertanggungjawab mereka cipta batu jam. Dalam bidang pergerakan bulan dan matahari pula, Ibn Yunus telah berjaya memperoleh hasil penyelidikan yang banyak hasil daripada kegiatan beliau di pusat penyelidikan yang didirikan di Kaherah. Hasil-hasil ini telah digunakan untuk tujuan dan kajian perbandingan bidang berkenaan. Begitulah kehidupan dan sumbangan Ibnu Yunus yang merupakan seorang intelektual pada zaman kebangkitan Islam dalam bidang ilmu. Cuma apa yang berbeza ialah beliau hidup dan bergiat aktif di Kaherah, tidak seperti orang lain yang rata-rata tertumpu ke Baghdad yang merupakan kota ilmu pada waktu itu. Ibnu Yunus merupakan seorang pakar astronomi yang terulung kerana hasil ciptaannya telah menjadi sumber rujukan utama ahli-ahli astronomi pada hari ini. |
Good Morning!!! pakngah70.blogspot.com is one of the best innovative websites of its kind. I take advantage of reading it every day. Keep it that way.