http://utusan.com.my/utusan/content.asp?y=2006&dt=0324&pub=Utusan_Malaysia&sec=Bicara_Agama&pg=ba_02.htm
IBNU al-Nafis atau nama penuhnya ‘Ala’uddin Abu al-Hasan Ali Ibn Abi Al-Hazam Al-Qrasyi dilahirkan di pinggir bandar Damsyik pada 607H/1210M. Di bandar kelahirannya, beliau hidup dan berguru dengan ahli perubatan terkenal, antaranya al-Syeikh Radhiuddin Abu al-Hajjaj Yusuf Ibn Hidrah al-Rahibi, al-Hakim Muhazzibuddin Abu Muhammad Abdul Rahim ibn Ali al-Dakhwar dan ‘Imran al-Isra’ili. Beliau yang berketurunan Quraisy merupakan rakan sepengajian Maufiquddin Qabu Al-Abbas Ahmad Libnal-Qasim yang terkenal dengan nama Ibn Abi Usaiba’ah iaitu penulis buku termasyhur yang menceritakan tentang kedudukan dan kesarjanaan para ahli perubatan. Mereka kemudian berpindah ke Kaherah dan bekerja di Al-Nasiri. Di hospital inilah, Ibn al-Nafis mencapai kemajuan dengan menjadi ketua doktor di hospital berkenaan. Sementara itu, Ibn Abi Usaiba’ah menumpukan kajian kepada perubatan mata. Ibnu al-Nafis menetap di Kaherah sehingga beliau meninggal dunia pada 686 H/1288 M pada usia 80 tahun. Meskipun bidang utama beliau adalah perubatan, namun Ibn al-Nafis tetap mendalami ilmu-ilmu bahasa, fiqh, falsafah dan ilmu kalam. Dalam bidang perubatan, ada orang yang menyamakan beliau dengan Ibnu Sina. Malah ada juga orang yang berpendapat bahawa beliau adalah lebih menyerlah dan terkemuka berbanding para sarjana Islam yang lain. Dalam bidang perubatan, secara khususnya Ibnu al-Nafis mempunyai kepakaran yang tinggi dalam bidang pembedahan. Penemuan sistem peredaran darah kecil juga telah membuatkan Ibnu al-Nafis terkenal sebagai tokoh sarjana Islam dalam dunia perubatan. Sebelum beliau meninggal dunia, beliau telah membina sebuah hospital. Beliau sangat berminat dengan pembedahan jantung dan kerongkong, kerana percaya pada pertalian yang rapat antara pernafasan dan denyutan jantung. Demi memajukan bidang pembedahan, Ibnu al-Nafis menasihatkan supaya pembedahan perbandingan dibuat dengan melakukannya ke atas binatang. Menurut beliau, langkah itu boleh membantu kita memahami dengan lebih mendalam tentang tubuh manusia dan fungsi semua organ yang terdapat dalam tubuh manusia. Ibnu al-Nafis bersama para doktor Mesir yang lain telah melancarkan kempen memerangi wabak yang tidak mengenal mangsa sama ada kanak-kanak atau orang dewasa. Wabak itu merebak selama enam bulan dan akhirnya berjaya dikawal oleh Ibnu al-Nafis. Dengan kejayaan itu Ibnu al-Nafis telah digelar al-Misri oleh penduduk di negara Mesir. Perkara penting yang diajukan oleh Ibnu al-Nafis dalam kitab anatomi Ibnu Sina yang berkait dengan teori tentang peredaran darah adalah pergerakan darah dalam kitaran. Peredaran darah ini dikenali pada zaman sekarang sebagai ‘sistem sirkulasi pulmonari’. Pendapat yang diajukan oleh Ibnu al-Nafis kepada ilmu perubatan adalah teori yang baru. Teori ini menegaskan bahawa wujudnya peredaran darah dari jantung ke paru-paru dan dari paru-paru kepada jantung. Oleh itu, beliau telah mengasaskan ‘teori sirkulasi pulmonari’. Akan tetapi Ibnu al-Nafis tidak sempat untuk mengkaji sistem peredaran darah ke seluruh tubuh. Sewaktu dalam lingkungan umur 74 tahun, beliau ditugaskan oleh Sultan Qalawun untuk membina sebuah hospital baru di Kaherah. Beliau menyelia pembinaan hospital itu berdasarkan keperluan perubatan berkenaan bahagian-bahagian hospital tersebut seperti wad, farmasi, perpustakaan, ruang menunggu dan bilik khas untuk doktor. Selain itu beliau juga memperkenalkan konsep teaching hospital. Hospital itu telah dirasmikan oleh Sultan Qalawun dan dinamakannya ‘al-Mansuri’. Sebagai seorang ahli perubatan, beliau banyak menghasilkan buku. Antaranya, al-Kitab al-Syamil Fi al-Tibb (Ensiklopedia Perubatan), Kitab al-Muhadhdhab fi al-Kuhl (opthalmilogi) dan al-Muhazzab (perubatan mata). Selain itu beliau juga menghasilkan al-Mujaziaiti, iaitu ringkasan daripada kitab Ibnu Sina, al-Qanun. Fi ‘I-Tahibbi dan beberapa kritikan terhadap karya Hipokrates, Ibnu Sina dan Humaym Ibnu Ishaq. Beliau banyak menguasai bidang ilmu agama iaitu ilmu akhirat meskipun ilmu yang paling utama diketahuinya ialah bidang perubatan. Ibnu al-Nafis juga merupakan seorang ahli fizik yang terkemuka di Mesir dan negara-negara Islam yang lain. Sumbangan beliau kepada pembangunan ilmu dan tamadun manusia sangat penting kepada dunia Islam. |
