DEWAN Al Ala’a Al Hathrami.

Susunan: SITI AINIZA KAMSARI

RASULULLAH s.a.w. dalam sebuah hadis pernah bersabda bermaksud: “Kamu berikanlah peruntukan ibadat untuk mata kamu. Sahabat bertanya: ‘Wahai Rasulullah, apa dia peruntukan ibadah untuk mata?’ Baginda menjawab: ‘Peruntukan ibadah mata ialah memandang mushaf (al-Quran), memikirkan kandungannya dan mengambil iktibar daripada keajaibannya’.” (Riwayat Abu Said al-Khudri)

Dalam bahasa yang paling mudah, dengan memandang kitab al-Quran sahaja diberikan ganjaran pahala oleh Allah s.w.t..

Mungkin hadis ini menjadi falsafah dan teras kepada pembinaan sebuah institusi yang sangat terkenal dalam dunia Islam, iaitu Kompleks Baitul al-Quran (Rumah Al-Quran) di Manama, Bahrain yang pada tarikh 12 Mac lalu merayakan 16 tahun penubuhannya.

Baitul al-Quran merupakan usaha bagi memartabatkan lagi kitab itu pada persadanya yang sangat mulia.

Di samping sesuai dengan fungsinya sebagai kitab paling suci di muka bumi ini, maka semua umat Islam sepakat (ijmak) tentang kewajipan ke atas mereka untuk menjaga dan menghormati al-Quran.

Ulama Imam Nawawi menjelaskan apabila seorang muslim itu melempar atau mencampakkan al-Quran ke tempat-tempat yang kotor dan jijik, maka dia boleh dihukumkan sebagai kafir (Kitab Al Tibyan: 150, Al Majmuk 2:85).

Kompleks Baitul Al-Quran yang terletak dalam kawasan seluas 11,000 kaki persegi di Diplomatic Area, iaitu salah sebuah kawasan utama di Manama, ibu negara Bahrain, dirasmikan penubuhannya oleh bekas pemerintah Bahrain, Amir Sheikh Isa Salman Al Khalifa.

Penubuhannya merupakan hasil ilham seorang tokoh daripada sebuah keluarga ternama di negara itu, iaitu Dr. Abdul Latiff Jassim Kanoo. Beliau merupakan seorang jurutera yang juga bekas pegawai kanan kerajaan dan ahli Majlis Shura Bahrain. Abdul Latiff mengilhamkan penubuhan kompleks itu berikutan koleksi peribadi naskhah al-Qurannya yang jarang dijumpai dan indah beriluminasi serta mempunyai nilai-nilai sejarah yang tinggi.

Dari situ timbul kesedaran beliau untuk membina sebuah institusi yang khas bagi tujuan penyimpanan, pemeliharaan, perlindungan, penyelidikan terhadap kitab suci itu selain bagi tujuan pameran.

Walaupun dari aspek luaran, kompleks itu dibina dengan reka bentuk moden. Namun pembinaannya tetap mengambil kira kesemua elemen dan ciri seni bina Islam dan awan larat. Selain mempunyai sebuah menara dengan ketinggian 44.2 meter, kompleks itu dikatakan mempunyai struktur kubah yang dihiasi dengan kaca-kaca warna (stainglass) yang dipercayai terbesar di dunia.

Pembinaannya disempurnakan dengan ragam-ragam hias yang bermotifkan kaligrafi ayat-ayat suci al-Quran, motif flora dan fauna serta pelbagai jenis corak geometri.

Ini menjadikan hiasan dalamannya begitu indah sehingga mampu mencetuskan suasana yang hening, tenang dan damai lagi holistik berbanding muzium lain.

Di kebanyakan tempat bangunan itu hanya diterangi lampu neon yang samar dan pemilihan rona-rona pastel dan tanah pada struktur dinding. Ia sengaja dibuat begitu supaya membuka lebih banyak ruang kepada minda dan rohani pengunjung untuk kembali bernostalgia kepada kegemilangan dan ketamadunan dunia Islam.

Namun, penggunaan kaca-kaca warna yang begitu luas di kompleks itu mampu memberikan kehangatan tersendiri apabila bermain dengan sinar mentari dan cahaya lampu neon.

Selain terdapat muzium setinggi dua tingkat, yang dikenali sebagai Muzium Al Hayat, kompleks itu dilengkapi dengan kemudahan sebuah masjid, iaitu Masjid Abdul Rahman Jassim Kanoo, Dewan Syarahan Mohammed Khalifa al Khalifa, Sekolah Pengajian al-Quran Yousif Kanoo dan Perpustakaan Al Furqan.

Bangunan muzium itu dibahagikan kepada 10 buah galeri atau dewan yang dikenali dengan nama Dewan Ahmad Al Fatih, Dewan Ahmad Mohammad Al Farisi, Dewan Al Ala’a Al Hathrami, Dewan Makka Al Mukkaramah, Dewan Al Medina Al Munawarah, Dewan Al-Quds Al Shariff, Dewan Bandar Sultan Al Saud, Dewan Khulafa Ur Rashideen, Dewan Abdullah Mohammed Kamel dan Dewan Bahrain.

Mengenai simpanan al-Quran di muzium itu, ia merupakan koleksi naskhah yang paling signifikan, unik dan istimewa yang pernah dikumpulkan dari serata ceruk dunia seawal tarikh tahun pertama Hijrah (abad ketujuh dan lapan Tahun Masihi) sehinggalah ke hari ini. Daripada al-Quran yang ditulis di atas kulit unta, pelepah tamar, kertas sehinggalah al-Quran dalam bentuk digital boleh ditemui di muzium itu.

Malah terdapat juga naskhah al-Quran terjemahan dalam pelbagai jenis bahasa termasuk Latin, Inggeris, Perancis, Belanda, Jerman dan Melayu dari seawal tahun 1694.

Antara yang menarik perhatian ialah sebuah kitab al-Quran yang berasal dari Kashmir, Pakistan yang disifatkan kitab yang paling indah beriluminasi yang dipercayai ditulis pada abad ke-16.

Orang ramai juga berpeluang untuk menyaksikan bagaimana seorang artis dari Pakistan baru-baru ini berjaya mengukir atau menulis ayat al-Quran di atas dua butir beras. Terdapat juga ayat al-Quran yang ditulis dengan begitu unik di atas kepingan kulit kacang pis.

Yang lebih menarik ialah sebuah kitab miniatur al-Quran yang hanya sebesar ukuran 1 cm x 3.2 cm yang disempurnakan dengan iluminasi berona merah yang begitu indah.

Kebanyakan naskhah yang dipamerkan disifatkan sebagai hasil karya agung oleh para artis yang begitu hebat dan mempunyai ketinggian kepakaran mereka dalam menulis khat dan seni iluminasi.

Namun, yang menghairankan, mereka tidak meletakkan sebarang pengenalan pada karya tersebut kerana al-Quran yang seumpama itu dihasilkan sebagai bukti keagungan cinta mereka terhadap Allah s.w.t. dan mereka sanggup mendedikasikan seluruh hidup semata-mata untuk menghasilkan karya-karya agung itu.

Perpustakaan Al-Furqan yang menjadi sumber rujukan di kompleks itu merupakan hasil derma orang ramai dan di bawah pembiayaan seorang Menteri Minyak Arab (Saudi) yang terkenal, Sheikh Ahmad Zaki Yamani.

Perpustakaan yang serba lengkap dan moden itu mengandungi lebih daripada 50,000 bahan termasuk 20,580 buah buku yang terdapat dalam pelbagai bahasa terutama Arab, Inggeris dan Perancis.

Mengunjungi Rumah Al-Quran di Bahrain pasti menjadi ‘sekolah’ yang terbaik kepada para pengunjung. Ia terbuka juga kepada orang bukan Islam bagi memberikan mereka peluang berkongsi menikmati keindahan yang tercipta daripada kalamullah.